به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، نمایشگاه عکاس فلسطینی محمود ابوحمداء با نام «مالَم یشاهد» دوشنبه ۲۱ مهرماه، در بیت الجمال بغداد و به همت خانه عکاسان ایران برگزار شد. آثار این نمایشگاه که در دوران نسلکشی اسرائیل علیه مردم غزه در دو سال اخیر خلق شده بود، به زندگی کودکان مظلوم فلسطینی اختصاص داشت. به بهانه برگزاری این نمایشگاه، با وهب رامزی مدیر خانه عکاسان ایران، گفتوگویی داشتهایم که میخوانید:
نمایشگاه عکس خانه عکاسان؛ چرا در عراق و چرا با موضوع فلسطین برگزار شد؟
خانه عکاسان ایران به عنوان یک مجموعه تخصصی در حوزه عکاسی تلاش میکند علاوه بر فعالیتهای داخلی و همکاری با نهادها و مراکز داخلی، با نهادهای مردمی همفکر و همسو در کشورهای دیگر نیز تعامل داشته باشد. هدف ما این است که علاوه بر ارائه پشتیبانیهای فکری و هنری در حد توان، برای کشورهای همگفتمان خود پیشنهادهایی داشته باشیم و فراتر از آن، فعالیتهای اجرایی و هنری را نیز در اختیارشان قرار دهیم. ایران بهخاطر پیشینه فرهنگی و تمدنی غنی، بهویژه تجربیاتی که پس از انقلاب اسلامی به دست آورده است، در زمینه تولید و ارائه مسائل فرهنگی و هنری، تجربههای بسیار خوبی کسب کرده؛ البته همراه با نواقص و شکستهایی که وجود داشته است. ما با تمرکز بر آزمونهای موفق و ارزشمند، این تجربیات را در اختیار همراهان جریان مقاومت قرار میدهیم. در شرق دنیا، تاریخ عکاسی ایران همزمان با تاریخ عکاسی جهان است و این مسئولیتی تاریخی را بر دوش ما میگذارد. در بسیاری از موضوعات پیشرو بودهایم که یکی از آنها عکاسی است.
از سوی دیگر، در برخی کشورهای منطقه، پرداختن به موضوعاتی مثل فلسطین جزو اولویتهای نظام فرهنگیشان نیست. شاید دغدغه اصلی مردم باشد که در دو سال اخیر به شکلهای مختلفی بروز یافته، اما لزوماً در اولویتهای نظام فرهنگی کشورها قرار ندارد و گاهی ورود به این مسائل با چالشهای سیاسی و قومی همراه است. خانه عکاسان در این مقطع حساس که تحولات بزرگی در غرب آسیا در جریان است، وظیفه خود میداند که با حمایت از هنرمندان فلسطینی، آن تجربه حرفهای برگزاری نمایشگاه که مطابق با استانداردهای جهانی است را در اختیار نهادها و مراکز علاقهمند، قرار دهد. از ابتدا برنامه ما این بود که این نمایشگاه فقط در ایران برگزار نشود و حداقل در کشورهای همسایه که همراه، همسو و علاقهمند هستند نیز برگزار شود؛ زیرا ما بر این باوریم مردم این کشورها به همسایگان خود نیز علاقهمند هستند. در نهایت، آثار به نمایش درآمده، سندی از زیست و تجربه مسلمانان غرب آسیا در این مقطع تاریخی است؛ تصویری که روایتگر زندگی امروز مردم منطقه، چالشها، سختیها و بلاهای آشکار آنهاست.
چرا عکسهای محمود ابوحمداء را برای نمایشگاه انتخاب کردید در حالی که عکاسان زیادی در زمینه فلسطین فعالیت میکنند؟
بله، عکاسان زیادی در این حوزه فعال هستند. اساساً این جنگ، جنگی پخش زنده بود؛ جنگی که عکسها و فیلمهای آن لحظه به لحظه مخابره میشد. عکاسان زیادی در غزه فعالیت دارند، اما محمود ابوحمداء یکی از عکاسان موفقی است که تفاوتهایی با دیگران دارد و همین تفاوتها باعث شد به سراغش برویم. اول اینکه محمود ابوحمداء، عکاس خبری صرف نیست. برای او خبر بهخودیخود جذابیت ندارد و نمیخواهد عکسهایش صرفاً به عنوان ابزاری برای انتقال اطلاعات لحظهای استفاده شود. به گفته خودش، عکاسی آزمون بزرگ انسانی است؛ امتحانی که خودش و مخاطبانش در آن شریکاند. او تلاش میکند با عکسهایش آدمها را شریک جهان خودش کند. ما در رسانهها معمولاً لایحه خبری روزمره از اتفاقات غزه میبینیم؛ عکسهای انفجار یا جنازهها بسیار دیده شده است، اما این عکاس زوایای پنهان زندگی مردم شریف غزه را ثبت میکند که شاید برای رسانههای مصرفی روزمره جذاب نباشد. یکی دیگر از ویژگیهای محمود ابوحمداء این است که برای هیچ رسانهای کار نمیکند؛ برخلاف بسیاری از عکاسان که برای رسانه خاصی فعالیت دارند و این ممکن است زاویه دید آنها را محدود کند، محمود ابوحمداء، آزادی و استقلال زیادی دارد که ارزشمند است و باعث شده کارش خاص باشد. او در دل کوچه پسکوچههای سرزمین مادریاش به ثبت تصاویری میپردازد که لایههای پنهانی از امید و زندگی را نشان میدهد؛ عکسهایی که شاید عکاس خبری نتواند آنها را ثبت کند. مهمترین سوژههای وی کودکاناند؛ چهره، بازی و نگاه آنها را به خوبی ثبت میکند؛ کودکانی که مجبورند بجنگند اما نمیتوانند از خود دفاع کنند. عکسهای محمود ابوحمداء نسبت به بسیاری از عکسهایی که دیدهایم تاریخ مصرف ندارند و حتی شاید پس از پایان جنگ، ارزش و اهمیت بیشتری پیدا کنند؛ این موضوع کار او را بسیار ارزشمند میکند.
کارشناسان عکاسی معتقدند کیفیت عکسهای نمایشگاه با آثار نمایشگاههای معتبر اروپایی و نشریاتی مانند گاردین برابری میکند. آیا خانه عکاسان مسیر جدیدی برای خود انتخاب کرده است؟
ادعای ایجاد مسیر جدید را نداریم. خانه عکاسان سابقهای ۳۰ ساله دارد و از روزهای اول، حوزه هنری یکی از پیشروترین مراکز تخصصی عکاسی بوده است. برای مثال، اکنون شش دوره جشنواره بینالمللی کودک و نوجوان سوره برگزار شده است. در زمانی که هیچ گالری عکس دائمی در ایران وجود نداشت، خانه عکاسان این گالری را تأسیس کرد. اینها به همراه فعالیتهای گسترده دیگر، سابقه درخشانی را رقم زدهاند، هرچند فراز و نشیبهایی هم داشته است. نکته مهم این است که توجه به نقش و اثرگذاری عکس در جامعه ایران، یکی از تصمیمات هوشمندانه مدیران حوزه هنری بوده که منجر به تأسیس خانه عکاسان در سال ۷۳ شد. امروزه با چنین تجربه و پیشینهای، انتظار میرود خانه عکاسان خود را اصلاح و فعالیتهایش را ارتقاء دهد و در برگزاری نمایشگاهها و تولید محصولات هنری، کارهای خوبی ارائه کند. طی این سالها، تلاش خانه عکاسان استمرار داشته و این امر باعث میشود جایگاه واقعی خود را بازتعریف کند. من بسیار امیدوارم که این حمایت مستمر و دقیق ادامه داشته باشد.
نظر شما